සරලවම කිව්වොත් මේ දෙන්නා නිකන් අයියයි මල්ලියි වගේ. මේ දෙන්නගේ නෑකම හොඳින්ම පෙන්වන්න පුළුවන් පැත්තක් තමයි නිල ශාස්ත්‍රය. කවුරුත් නොදන්නවා උනාට ලෝකේ තියෙන සෑම සටන් කලාවකම මේ නිල ශාස්ත්‍රය අඩංගු වෙනවා. (එම්.එම්.ඒ. හැර)
එනමුත්, ඒ සටන් කලාවල එම ශිල්පීය ක්‍රමයන් හැදෑරීමට එළඹෙන කාල පරාසයන් වෙනස් වෙනවා. නිල ශාස්ත්‍රයට මුල් තැනක් දී කටයුතු කරන අපගේ දේශීය අංගම්පොර සටන් කලාවේ උනත් සිසුවෙක්ට නිල ශාස්ත්‍රය ඉගෙනගැනීමට හැකියාව ලැබෙන්නේ වසර ගණනාවක් ගියාට පසුවයි.
නමුත් ' ඩිම් මාක්', 'ඇටමි වාසා' වගේ සටන් කලාවන් ගතහොත් ඒවායේ මුල සිට අග දක්වාම ඉගැන්වීම් පදනම් වෙලා තියෙන්නේ තනිකරම නිල ශාස්ත්‍රය පදනම් කරගෙන. ඒ කියන්නේ ඔයා අද 'ඩිම් මාක්' හරි 'ඇටමි වාසා' හරි උගන්වන පන්තියකට ගියොත් ඔයාට අද ඉදන්ම නිල ශාස්ත්‍රය ඉගෙනගන්න පුළුවන්.
සරලව කිව්වොත් වෙද ශාස්ත්‍රයේදී නිල අල්ලන්නේ ජීවිතයක් බේරගන්න. නමුත් සටන් ශාස්ත්‍රයේදී නිලයකට පහර දෙන්නේ ජීවිතයක් විනාශ කරන්න නැතිනම් ජීවිතබාධයක් කරන්න. වෙද ශාස්ත්‍රයේදී 'වෙද නිල' වශයෙනුත් සටන් ශාස්ත්‍රයේදී 'මරු නිල' වශයෙනුත් හඳුන්වන මෙය ඇතැමුන් 'මර්මස්ථාන' ලෙසද හඳුන්වනවා.
සමහරක් ස්ථාන වෙද කලාවෙන් හා සටන් කලාවෙන් වෙන් වුනත් බොහෝ ස්ථාන පොදුයි. ඒවා වෙන් වන්නේ එම නිලයන් උත්තේජනය කරන ආකාරය අනුවයි. ඒ කියන්නේ යම් අයෙක් නිලයක් තියෙන තැන දැනගත්ත පලියට එය සටන් කලාවේදී හෝ වෙද කලාවේදී යොදාගන්න බෑ ඊට අදාල වූ ශිල්පීය ක්‍රමය නොදැන.
උදාහරණයක්‌ විදියට ගත්තොත් අපේ සිරුරේ එක්තරා නිලයක් තියෙනවා. එය තමාගේ පැත්තට කරකවා උත්තේජනය කරොත් බරපතල හිසේ රුදාවක් උනත් ක්ෂණිකව සුව කරගන්න පුළුවන්. නමුත් ඒ නිලයම ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධ පැත්තට කරකවා උත්තේජනය කරොත් නැති හිසේ රුදාවක් උනත් හදාගන්න පුළුවන්.
ආයෙමත් අපි අපේ දේශීය සටන් කලාව දිහාවට හැරුනොත් මේ අංගම්පොර සටන් කලාවේත් නිර්මාතෘවරයා දේශීය හෙළ නිල වෙදකම සම්බන්ධ ඉතා දක්ෂ වෙදෙක් බවටත් කියැවෙනවා.
තව ඕන තරම් මේ ගැන ලියන්න පුළුවන්. ඒත් මේක කියවන ඔයාලටත් යමක් ලියන්න ඉතුරු කරලා කවියකින්ම මේ ලිපිය මෙතනින් අවසන් කරනවා.
වියතක් ගෙන පටන් ගනින් හිස් මුදුනෙන්
එය ඇරගෙන හෙමින් වෙරෙන් හොඳ සිහියෙන්
කකුල් දෙකේ මැදගිලි වෙත එහෙම වරෙන්
දැන් දැනගන් ඒ හරුපය මේ කවියෙන්
( කවියේ අයිතියද අප සතුය ! )
ජය ශ්‍රී !
